De zin van het bestaan, in het Hier en Nu

‘Heftig verhaal joh’, zei H., terwijl hij zijn soep naar binnen lepelde.

‘Weet je wat het is?, vervolgde hij z’n zin. Als we volledig in het Hier en Nu zijn en als we in staat zijn om ons los te koppelen zijn we in staat om hele andere dingen waar te nemen. Meestal zijn we ons verhaal, dan hebben we veel pijn, veel tegenslag. Als je dat kunt loskoppelen kun je er ook een ander verhaal van maken.

‘Hoe zie je dat voor je dan?’

Blijkbaar kijk ik hem nogal moeilijk aan, H. begint hard te lachen.

‘Kijk, als je het moeilijk hebt, is dat je verhaal. Je hebt het moeilijk, je hebt pijn, je hebt… vul maar in.’

‘Logisch toch’, zeg ik en ik test een paar van de olijven die op tafel staan.

‘Helemaal niet!’

Ik zie dat het vuur aangaat bij H.

‘Jij en je pijn is één verhaal. Stap eruit en je hebt nog veel meer verhalen. Je bent niet alleen de persoon met je pijn. Je bent ook de vader van je kinderen. Je bent inwoner van dit land. Je bent partner. Je doet je werk. Je leeft in een buurt, in een stad. Misschien met een probleem, met pijn, maar toch…

H. schuift z’n soepkom aan de kant.

‘Ken je dat verhaal van die vlinder?’

Ik heb een vermoeden welk verhaal hij wil vertellen, maar ik knik naar hem: kom maar door!

Z’n ogen lichten op als hij begint:

In de tuin van een man zat een rups. De man had de rups ontdekt in een boom en elke dag zocht hij hem op om te kijken hoe het met hem ging. Geheel volgens de lijn der verwachting deed de rups wat alle andere rupsen ook doen. Hij at z’n buik vol, ging slapen, kroop een beetje over de takken, hij at weer en viel weer in slaap. Op een dag kwam de man bij de boom en zag dat er iets aan de hand was met de rups. De rups vervelde en veranderde in een cocon. De dagen erna hing de rups aan een tak. De man miste de rups en elke dag ging hij kijken of er iets gebeurde. Na dagen gewacht te hebben kwam hij op een dag bij de boom. De cocon bewoog en barstte open. ‘O, rups’, riep de man, ‘kom je er eindelijk weer uit? Wacht, ik zal je helpen.’

Hij rende naar binnen en kwam al snel weer terug met een klein schaartje in zijn hand. Heel voorzichtig knipte hij de cocon open en tot zijn grote verbazing kwam er geen rups uit, maar een vlinder. Het diertje zat droevig op de tak, niet in staat om iets te doen. De man stond in shock te kijken naar de prachtige maar stervende vlinder, niet begrijpend wat er mis was gegaan.

‘Wat voor die vlinder geldt, geldt voor ons mensen ook. De vlinder moet vechten om uit zijn cocon te kruipen en de weerstand heeft hij nodig om zijn vleugels te ontwikkelen. En zo moeten wij mensen ons ook door moeilijke perioden heenworstelen.’

Zoals gewoonlijk vliegt het gesprek alle kanten op. Over nieuw leiderschap, de weg naar binnen, de WHY van Sinek. Over waar verandering begint, namelijk bij jezelf. Over Semco-style leiderschap en de betere versie daarvan. En over de relatie vader-zoon en bijbehorende parallelprocessen.

Interessante materie allemaal. En toch… Het loskoppelen van het verhaal blijft me intrigeren. Ik ben niet mijn verhaal. En elk verhaal heeft meerdere versies.

We nemen afscheid, H. rijdt door naar een afspraak bij de tandarts. Zelf rijd ik weer terug naar huis. Ergens bij Zeist vraag ik me af of ik me makkelijk kan loskoppelen van mijn verhaal. En net voorbij Amersfoort bedenk ik me dat er situaties zijn die je ondergaat, daar kun je niet even uitstappen. Ik krijg het nog niet rond. Als je het nu moeilijk hebt, ben je dan zo’n worstelende vlinder die uit z’n cocon wil?

En de metafoor van de man met de schaar, hoe past die bij mijn eigen situatie?
Of is die vlinder een aandoenlijke variant van het verhaal dat Viktor Frankl beschreef in zijn boek De zin van het bestaan?

Aan het eind van de dag piept mijn telefoon. Een bericht via de app, van H.
‘In de tandartsstoel was het Hier en Nu ver te zoeken. Ik identificeerde me compleet met mijn verhaal en de pijn daarin.’

Blijkbaar is de kennis en de wetenschap van loskoppelen en Hier en Nu niet voldoende om probleemloos, pijnloos in dit geval, door het leven te fladderen. En de gedachte dat je zelfs dan een ander verhaal kunt kiezen om te vertellen, is een geruststellende.

O ja, dat boek van Frankl, dat is alleszins de moeite waard om te lezen!